Reklamacja, rękojmia, niezgodność towaru z umową, czy gwarancja. To pojęcia, z którym najczęściej spotykają się konsumenci. Co one jednak tak naprawdę oznaczają? Odpowiedzialność np. sprzedawcy za wadliwy towar w ramach rękojmi, nie pokrywa się z odpowiedzialnością producenta z tytułu gwarancji, jak również nie jest tożsama z uprawnieniami wynikającymi z tzw. sprzedaży konsumenckiej.
Rękojmia, także ta wynikająca ze sprzedaży konsumenckiej, jest regulowana przez przepisy kodeksu cywilnego (art. 560 i nast.). Zakres uprawnień gwarancyjnych jest w znacznym stopniu regulowany w umowie zawartej przez gwaranta z nabywcą rzeczy.
Rękojmia to odpowiedzialności kontrahenta za wadliwy towar lub wadliwe świadczenie. Poszkodowany wskutek ujawnienia się wady ma ustawowe prawa (np. żądanie usunięcia wady poprzez dokonanie bezpłatnej naprawy) wobec kontrahenta, który odpowiada niezależnie od swojej winy. Oznacza to, że np. sprzedawca wadliwej rzeczy nie może tłumaczyć się, że nie zawinił, bo np. nie produkuje sprzedawanych rzeczy i nie ma tym samym wpływu na ich jakość. Rękojmia obowiązuje przy umowie sprzedaży (sprzedawca odpowiada względem kupującego za wady fizyczne lub wady prawne sprzedanych towarów), przy umowie o dzieło (wykonawca odpowiada za wady wykonanego dzieła – np. za wadliwie wykonany mebel), przy umowie o roboty budowlane (wykonawca odpowiada za wady obiektów budowlanych), jak również przy umowie najmu (wynajmujący odpowiada za wady uniemożliwiające korzystanie z wynajmowanego lokalu – np. za nieprawidłowo funkcjonujące ogrzewanie).
Gdy nabywca otrzymuje wraz towarem dokument gwarancyjny, który określa warunki oraz termin, w ciągu, którego gwarant (np. producent, który nie jest sprzedawcą) odpowiada względem kupującego za to, że we wskazanym okresie nabyta rzecz będzie w pełni sprawna i funkcjonalna.
Niekiedy lepszym rozwiązaniem, jest np. domaganie się naprawy wadliwej rzeczy z powołaniem się na gwarancję, albowiem producent udzielający gwarancji zazwyczaj dysponuje wyspecjalizowanym personelem i fachowym serwisem, który zapewni szybkie i bezkonfliktowe usunięcie wady. Tymczasem dochodzenie uprawnień od sprzedawcy na podstawie rękojmi może okazać się czasochłonne i niesatysfakcjonujące, zwłaszcza, gdy mamy do czynienia ze sprzedawcą internetowym, który neguje wadliwość sprzedanych towarów z tej tylko przyczyny, że po prostu nie będzie w stanie usunąć nawet niewielkich wad Niemniej należy pamiętać, że nie zawsze przy korzystaniu z gwarancji nabywca będzie uprawniony do wymiany rzeczy na nową wolną od wad. Nie będzie też mógł odstąpić od umowy sprzedaży. Takie uprawnienia daje ustawowa rękojmia.