Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszeniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników – stanowi tak art. 94 § 2 Kodeksu pracy.
W orzecznictwie Sadu Najwyższego przyjęto, ze powyższe przesłanki mobbinguj muszą być́ spełnione łącznie i powinny być́ wykazane przez pracownika, który z tego faktu wywodzi skutki prawne.
Na pracowniku też spoczywa ciężar udowodnienia, ze wynikiem nękania (mobbinguj) był rozstrój zdrowia (wyrok Sadu Najwyższego z dnia 5 października 2007 r., II PK 31/07).
W powszechnej świadomości przebija się̨ zdanie, iż̇ termin półroczny jest konieczny, aby mówić́ o spełnieniu omawianej przesłanki mobbingu. Nie jest możliwe sztywne wskazanie minimalnego okresu niezbędnego do zaistnienia mobbingu, tym bardziej ze także w jeżyku naturalnym długotrwałość́ oznacza długi, lecz bliżej nieokreślony czas.
Pracodawca może w analogiczny sposób wskazywać́ swoim pracownikom na działania niepożądane w zakładzie pracy. Zamieszczając w materiałach informacyjnych dotyczących zjawiska mobbingu katalog działań́, które uznawane zostaną̨ za mobbing.
Jak odróżnić mobbing od dyskryminacji? Podstawową cechą odróżniającą te zjawiska jest ich długotrwałość́ i uporczywość́. Działania dyskryminacyjne mogą być jednorazowe. Często, gdy mowa jest o mobbingu to mamy na myśl terror psychiczny w miejscu pracy, który angażuje wrogie nastawienie, obelgi, wyzwiska, pomówienia, oszczerstwa, krzyki itd.
Zgodnie z art. 94 § 1 Kodeksu pracy pracodawca jest obowiązany przeciwdziałać́ lobbingowi. Ustawodawca nie wskazał jednak przykładowego katalogu sposobów na zwalczanie tego niepożądanego zjawiska. W związku z powyższym problem ten budzi wiele wątpliwości i kontrowersji.
Natomiast, dyskryminacja to nierówne traktowanie, wybiórczą ocenę i taktowana jest, jako przeciwieństwo równouprawnienia. Podstawą takiego nierównego, nieuzasadnionego i niesprawiedliwego traktowania nie są indywidualne cechy osobowe lub zachowanie jednostki, ale jej przynależność do określonych kategorii lub grup. Jednostki podlegają dyskryminacji ze względu na konkretne cechy biologiczne, niezależne od jednostki takie jak: płeć, wiek, kolor skóry, wygląd, pochodzenie etniczne lub narodowe, orientację seksualną, przynależność́ klasową, pozycję społeczną, sytuację życiową, światopogląd etc.
Dyskryminacja jest zjawiskiem złożonym i wieloaspektowym. Cechami dyskryminacji są:
- systematyczność działań,
- celowość́ działań́,
- podstawą jest posiadanie przez daną osobę czy grupę określonej cechy,
- raz zapoczątkowana nierówność ma tendencję do pogłębiania się (mniejsze możliwości dostępu do dóbr w jednej dziedzinie pociągają̨ za sobą̨ deprywację w innych sferach zżycia),
- wynika z określonych emocji = postawy lub określonej wiedzy = stereotypu (oparte na oparte jedynie na nieprzychylnym nastawieniu i uprzedzeniach ze względu na rzeczywiste, bądź najczęściej, domniemane cechy),
- jest aktem stwierdzalnym za pomocą określonych, zobiektywizowanych wskaźników takich jak dane statystyczne.